Elektrikli araç (EV) sahipliği hızla yaygınlaşırken en kritik soru “Aracımı nasıl ve nerede şarj ederim?” oluyor. Bu elektrikli araba şarj rehberi, AC ve DC şarj farklarından konektör türlerine; ev, iş ve yol üstü istasyon seçeneklerinden güncel fiyat ve süre hesaplarına; kurulum ipuçlarından pratik tavsiyelere kadar temel konuları ayrıntılı ve anlaşılır biçimde açıklar. İçerikteki tablolar, gerçek kullanımda planlama yapmanızı kolaylaştıracak şekilde hazırlanmıştır.
Şarj Temelleri: AC ve DC Arasındaki Fark
AC şarj (Alternatif Akım), istasyondan AC enerji sağlar ve araca entegre “on-board charger” bu enerjiyi DC’ye çevirerek bataryayı doldurur. Hız, aracın kabul edebildiği maksimum AC gücü ile sınırlıdır (örnek: 7 kW, 11 kW veya 22 kW). DC şarj (Doğru Akım) ise dönüşümü istasyon üzerinde yapar ve enerjiyi doğrudan bataryaya verir; bu nedenle 50 kW’tan 350+ kW’a kadar daha yüksek hızlar mümkün olur. Günlük kullanımda AC, uzun yol molalarında DC tercih edilir.
Şarj Seviyeleri ve Tipik Kullanım
| Seviye / Tip | Güç Aralığı | Tipik Lokasyon | Artıları | Eksileri |
|---|---|---|---|---|
| AC (Level 1) | ~2–3 kW | Standart ev prizi | Kurulumsuz başlangıç, düşük giriş maliyeti | Çok yavaş; gece boyu dahi yetersiz kalabilir |
| AC (Level 2) | 7–22 kW | Ev/işyeri wallbox, otopark | Düzenli kullanım için ideal, batarya sağlığına uygun | Wallbox ve hat iyileştirmesi gerekebilir |
| DC Hızlı | 50–150 kW | Şehir içi hızlı istasyon, otoyol | Kısa molalarda yüksek dolum | kWh ücreti yüksek; ısı yönetimi önemli |
| DC Ultra Hızlı (HPC) | 150–350+ kW | Stratejik otoyol noktaları | En hızlı %10–80 dolum | İstasyon az; tarife en pahalı olabilir |
Pratik kural: Günlük kullanımda aracı çoğunlukla AC ile %20–80 aralığında tutmak batarya sağlığı açısından uygundur. Uzun yolda, DC ile %10–80 aralığı zaman/verim dengesini sağlar.
Konektör ve Soket Tipleri
- Type 2 (AC): Avrupa standardı; tek/üç faz destekli. Otoparklar ve wallbox’larda yaygın.
- CCS2 (DC): Avrupa’da hızlı/ultra hızlı şarj standardı; yeni araçların çoğunda bulunur.
- CHAdeMO (DC): Bazı eski/japon menşeli modellerde görülür; yaygınlığı azalmaktadır.
Aracınızın maksimum AC ve DC kabul gücü kullanıcı kılavuzunda belirtilir. İstasyon gücü yüksek olsa da aracın kabul limiti dolum hızını belirler.
Nerede Şarj Edilir?
Evde
En konforlu ve birim maliyeti düşük yöntemdir. Basitçe prizle yavaş şarj yapılabilir; ideal olan, uygun sigorta-kablo altyapısı ile 7–11–22 kW wallbox kurulumudur. Çok zamanlı elektrik tarifeleri (gece) birim maliyeti düşürür.
İş Yerinde / AVM / Oteller
Gündelik park süresince 7–22 kW AC ile toparlayıcı dolum yapılır. Bazı lokasyonlarda DC üniteler de bulunur. İşgal bedeli ve park koşulları değişebilir.
Otoyolda / Uzun Yolda
DC hızlı/ultra hızlı istasyonlar, 20–40 dakikalık molalarda %10’dan %80’e dolum sağlayabilir. Rotayı planlayıp istasyon gücü, doluluk ve tarife bilgilerini uygulama üzerinden kontrol etmek zaman kazandırır.
Türkiye’de 2025 İçin Örnek kWh Fiyatları
Aşağıdaki değerler sektörde yaygın görülen aralıklardır. Şehir, istasyon gücü ve kampanyalara göre değişebilir. İşlem öncesi ilgili ağın mobil uygulamasından anlık tarifeyi kontrol ediniz.
| Şarj Ağı (Örnek) | AC (TL/kWh) | DC (TL/kWh) | Açıklama |
|---|---|---|---|
| Trugo | ~8,5 | ~10,6 (≤150 kW), ~11,8 (≥150 kW) | Güce göre kademeli DC tarife |
| ZES | ~9,0 | ~13,0 | Misafir/üye tarifeleri farklı olabilir |
| Eşarj | ~9,4 | ~12,9 – ~13,7 | DC güç dilimine göre değişir |
| Aksa Şarj | ~9,0 | ~10,0 (≤100 kW), ~11,0 (>100 kW) | Güç dilimine bağlı kademeli fiyat |
| Beefull | ~9,0 | ~10,0 – ~12,0 | Soket ve güç tipine göre farklılık |
Not: Birçok ağ, şarj tamamlandıktan sonra soketin boş bırakılması halinde dakika başına işgal bedeli uygular. Ayrıca üyelik, abonelik veya kampanyalarda indirimli tarifeler görülebilir.
Şarj Süresi ve Maliyet Hesapları
Şarj Süresi
Temel yaklaşım: Süre ≈ Alınacak Enerji (kWh) ÷ İstasyon Gücü (kW). Ancak pratikte batarya ısısı, %SOC (doluluk) ve şarj eğrisi nedeniyle hız sabit değildir. Genellikle %10–%40 aralığında maksimuma yakın, %80’e yaklaştıkça düşen bir hız görülür.
Örnek: 60 kWh bataryayı %20’den %80’e çıkarmak için yaklaşık 36 kWh gerekir. 100 kW DC istasyonda ideal hesap 0,36 saat (~22 dakika) olsa da ısı/sınırlamalar nedeniyle 30–45 dakika gerçektir.
Maliyet
Formül: Maliyet ≈ Alınan Enerji (kWh) × Tarife (TL/kWh). Küçük verim/ısı kayıpları sapma yaratabilir.
- Evde AC örneği: 60 kWh × 3,0–3,5 TL ≈ 180–210 TL (tarifeye ve saate göre değişir).
- DC yol üstü örneği: 36 kWh × 12,5–13,5 TL ≈ 450–490 TL (ağ ve güç dilimine bağlı).
100 km maliyeti: Tipik tüketim 15–18 kWh/100 km kabul edilirse; ev tarifesinde ~45–63 TL, DC istasyonda ~188–243 TL aralığı görülebilir. Sürüş tarzı, hız, iklimlendirme ve hava sıcaklığı bu değerleri belirgin etkiler.
Evde Wallbox Kurulumu ve İpuçları
Ev tipi AC wallbox için ayrı hat, uygun sigorta, yeterli kablo kesiti ve kaçak akım koruması gerekir. Apartman otoparklarında yönetim izni, altyapı paylaşımı ve alt sayaç çözümleri planlanmalıdır. Cihaz seçerken aracın maksimum AC kabul gücünü dikkate alın; örneğin aracınız 11 kW kabul ediyorsa 22 kW wallbox, gelecek odaklı bir tercih olmadıkça ilave fayda sağlamaz. Zamanlayıcı ve dinamik yük dengeleme özellikleri, evde diğer tüketicilerle aynı anda kullanımda güvenli ve verimli çalışmayı destekler.
Pratik Tavsiyeler
- Günlük kullanımda %20–80 aralığını hedefleyin; tam dolumu uzun yol öncesine saklayın.
- DC hızlı şarjı seyrek kullanın; bataryanın ısı ve yaşlanma parametrelerine dikkat edin.
- Rotayı planlayın: istasyon gücü, doluluk, tarife ve olası işgal bedelini seyahatten önce kontrol edin.
- Kışın şarj ve menzil düşer; mümkünse yola çıkmadan önce kabin/batarya ön ısıtma ve AC park şarjı kullanın.
- Şarj portu ve kabloları temiz ve sağlam tutun; gevşek veya hasarlı ekipmanla şarj etmeyin.
Sıkça Sorulan Sorular
Evde prizle şarj güvenli mi?
Uygun sigorta ve yeterli kablo kesiti olan, topraklaması düzgün hatlarda güvenlidir. Uzun vadede duvar tipi AC şarj ünitesi (wallbox) önerilir.
En hızlı şarjı nasıl alırım?
Aracınızın maksimum DC kabul gücüne uygun, yeterli güçlü bir DC/HPC istasyonda ve uygun sıcaklık aralığında en yüksek hız elde edilir. %80’den sonra hız düşer.
Batarya sağlığı için ideal şarj aralığı nedir?
Günlük kullanımda %20–80 bandı dengeli kabul edilir. Uzun yol öncesi tam dolum yapılabilir; sürekli %100’de tutmak önerilmez.
Kışın şarj neden yavaşlar?
Düşük sıcaklıkta batarya kimyası daha yüksek iç direnç gösterir; ısınma süreleri uzar ve şarj eğrisi düşer.
İşgal bedeli nedir?
Şarj tamamlandıktan sonra soketin boş bırakılmaması halinde dakika bazlı ek ücret uygulanmasıdır. Her ağın kuralı farklı olabilir.
AC 22 kW cihaz alsam her araçta 22 kW hız alır mıyım?
Hayır. Hız, aracın maksimum AC kabul gücüyle sınırlıdır. Araç 11 kW kabul ediyorsa 22 kW cihazda dahi 11 kW görürsünüz.
Evde kurulum maliyeti ne kadar?
Altyapıya göre değişir. Tipik olarak cihaz ve elektrik tesisatıyla birlikte birkaç on bin TL düzeyinde olabilir.
DC hızlı şarj bataryaya zarar verir mi?
Üretici sınırları dahilinde zaman zaman kullanım sorun değildir; çok sık ve yüksek güçte kullanım, uzun vadede yaşlanmayı hızlandırabilir.
100 km’de şarj maliyeti nasıl hesaplanır?
Tüketim (kWh/100 km) × tarife (TL/kWh) formülüyle bulunur. Örneğin 16 kWh/100 km ve 12 TL/kWh için yaklaşık 192 TL/100 km.
Hangi saatlerde şarj daha ucuzdur?
Çok zamanlı (gece) tarifelerde birim fiyat düşebilir. Tedarikçi tarifesine göre değiştiğinden sözleşmenizi kontrol ediniz.
