Türkiye, son yıllarda elektrikli araç pazarında büyük bir ivme yakaladı. Togg’un piyasaya girmesiyle beraber yerli kullanıcıların ilgisi daha da arttı. Ancak elektrikli araçların yaygınlaşmasında en kritik faktörlerden biri şarj altyapısının gelişmesi. Araç sahiplerinin uzun yolculuklarda veya şehir içinde kolaylıkla hızlı şarj bulabilmesi için devlet, özel teşvik programları yürütüyor. 2025 itibarıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda geliştirilen bu programlar, şarj istasyonu yatırımcılarına önemli mali destekler sağlıyor.
Programın Amacı ve Kapsamı
Şarj altyapısı teşvik programı, Türkiye genelinde hızlı şarj istasyonlarının dengeli dağılımını sağlamayı hedefliyor. Amaç sadece büyük şehirlerde değil, küçük ilçelerde ve kırsal bölgelerde de elektrikli araç kullanıcılarına güven vermek. Bakanlığın “beyaz alan” olarak tanımladığı, şarj noktası eksik bölgeler bu programın öncelikli hedefinde.
Bu programın temel hedefleri:
- Kapsayıcı bir ağ oluşturmak,
- Erişilebilirlik sağlamak,
- Yatırımcıların yüksek kurulum maliyetlerini azaltmak,
- Türkiye’yi Avrupa’daki standartlara yaklaştırmak.
İlk faz 2024’te tamamlandı ve 81 il, 400 ilçede 1.000’den fazla çıkış hedeflendi. 2025 çağrısı bu ağın genişletilmesini hedefliyor.
Başvuru Yapabilecek Kuruluşlar
Teşvikten herkes yararlanamıyor; belirli kriterler var. Bunlar:
- EPDK lisanslı şarj ağı işletmecileri: Bu lisansa sahip şirketler, başvuru hakkına sahip.
- Özel sektör yatırımcıları: Yeterli sermaye ve teknik kapasiteye sahip girişimler başvurabiliyor.
- Kamuya açık alan işletmecileri: AVM, otopark, dinlenme tesisi, akaryakıt istasyonu sahipleri de uygun koşulları sağladıkları takdirde yararlanabiliyor.
Kapalı alanlar (örneğin sadece kendi filosuna şarj hizmeti veren şirketler) bu kapsamda desteklenmiyor.
Destek Oranları ve Uygun Giderler
Program, yatırımcıların en çok zorlandığı kalemlerde destek sağlıyor.
| Kalem | Özet Koşul / Kriter | Destek Mekanizması |
|---|---|---|
| DC hızlı şarj ünitesi | Minimum 120 kW güç, her çıkıştan bağımsız 120 kW, en az 300 A akım | Hibe desteği |
| Konum seçimi | İhtiyaç haritasına uyum, “beyaz alan” önceliği | Zorunlu kriter |
| Dağıtım trafosu yatırımı | Güç yetersizliğinde trafo kurulumu | %50 hibe, 180.000 TL üst sınır |
| Kurulum ve montaj | Elektrik bağlantısı, saha hazırlığı, altyapı | Uygun gider kabul ediliyor |
| Mevzuata uygunluk | EPDK lisansı ve teknik standartlara uyum | Başvuru ön koşulu |
Bu destekler sayesinde bir yatırımcı, maliyetlerinin ciddi bir kısmını hibe ile karşılayabiliyor.
Teknik Şartların Önemi
Devlet, sadece “şarj noktası” sayısını artırmayı değil, kullanıcıya kaliteli bir hızlı şarj deneyimi sunmayı amaçlıyor. Bu yüzden teknik şartlar net:
- 120 kW DC minimum güç: Daha düşük güçlü istasyonlar desteklenmiyor.
- Her çıkıştan bağımsız güç: İki araç aynı anda bağlandığında hız düşmemeli.
- En az 300 A akım: Yüksek bataryalı araçların hızlı şarj olabilmesi için gerekli.
Bu şartlar, Türkiye’de kurulacak her istasyonun yeni nesil elektrikli araçlara uyumlu olmasını sağlıyor.
Türkiye’de Şarj Altyapısının Güncel Durumu
EAFO verilerine göre Türkiye’de son 5 yılda şarj noktaları hızla arttı. Özellikle büyük şehirlerde ve otoyollarda yoğunlaşma gözleniyor. Ancak bazı küçük şehirlerde hâlâ eksiklik var.
Teşvik programlarıyla bu eksikliklerin giderilmesi hedefleniyor. Böylece kullanıcılar sadece İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerde değil; Erzurum, Mardin veya Edirne’de de güvenle uzun yolculuk yapabilecek.
Başvuru Süreci ve Zaman Çizelgesi
Başvuru süreci oldukça sistematik işliyor:
| Adım | Açıklama |
|---|---|
| Duyuru | Çağrı metni yayınlanır. 2025 için son tarih 20 Haziran olarak açıklandı. |
| Hazırlık | İhtiyaç haritası incelenir, lisans belgeleri hazırlanır. |
| Başvuru | Resmî site üzerinden elektronik başvuru yapılır. |
| Değerlendirme | Teknik yeterlilik ve konum uygunluğu incelenir. |
| Uygulama | Hibe sözleşmesi imzalanır, kurulum yapılır, raporlama süreci başlar. |
Bu süreçte en kritik nokta, konum seçiminde bakanlığın ihtiyaç haritasına uyum sağlamak.
Yatırım Bütçesi ve Piyasa Maliyetleri
Bir hızlı şarj istasyonu yatırımı ucuz değil. Türkiye’de ortalama maliyetler:
- Küçük ölçekli istasyonlar: 500.000 – 1 milyon TL
- Orta ölçekli, çift çıkışlı istasyonlar: 1 – 2 milyon TL
- Büyük ölçekli, çok çıkışlı istasyonlar: 2 – 3 milyon TL
Bu maliyetin büyük kısmını cihaz, trafo ve altyapı oluşturuyor. Devlet hibeleri, özellikle trafo ve cihaz maliyetlerini azaltmada kritik rol oynuyor.
Avrupa Yaklaşımıyla Karşılaştırma
AB, AFIR düzenlemesi ile her otoyol koridorunda belirli kilometre aralıklarıyla hızlı şarj istasyonu zorunluluğu getirdi. Türkiye de benzer bir yaklaşımı benimseyerek asgari güç ve akım şartlarını koydu. Bu sayede Türkiye’de kurulacak istasyonlar, Avrupa’daki kalite standardıyla uyumlu olacak.
Başarı İçin Uygulama Önerileri
- Doğru lokasyon seçimi: Beyaz alanlar öncelikli.
- Teknik şartlara uyum: 120 kW ve 300 A altındaki cihazlar tercih edilmemeli.
- Finansman çeşitliliği: Hibe + özkaynak + yeşil kredi birlikte kullanılmalı.
- Şebeke altyapısının analizi: Güç yetersizliği varsa trafo desteğinden yararlanılmalı.
- Performans takibi: İstasyonun doluluk oranları düzenli raporlanmalı.
